رۆژێک له مه‌نفا
سه‌ردار عه‌زیز
ده‌بێ هه‌ر رۆژێک بێت له رۆژه‌کان، له رۆژهکانی هه‌‌فته، رۆژهکانی مانگ، رۆژهکانی ساڵ؛ هه‌موو رۆژهکانی وه‌ک یه‌کن، هیچ رۆژێکی مه‌نفا له‌یه‌کتر ناچێت. ئه‌گه‌ر چی ره‌نگه شته‌کان دووباره‌ببنه‌وه به‌ڵام هه‌میشه هه‌سته‌کان جودان. به‌ڵام ئه‌مرۆ رۆژێکی تایبه‌ته. رۆژێکه ره‌نگه جارێکی تر من دێبرا بارێت نه‌بینمه‌وه. دێبرا باریت و قژه زه‌ر‌ده‌که‌ی، چاوه شینه‌کانی، قه‌ده باریک و باڵا چناریه‌که‌ی. یان هیچ نه‌بێ هه‌رگیز بهتهنیشت یه‌که‌وه دانه‌نیشین، یان جارێکی تر رێناکه‌‌وێ پێکه‌‌وه پرۆژ‌‌یه ئاماده‌که‌ین بۆ وانهی کارگێری ده‌رباره‌ی شوکولاته. دێبرا ره‌نگه ببێته که‌سێکی ناسراو. (من پرۆژه‌ی کتێبێک له مێشکمایه بۆ نووسینی پرۆفایلی خه‌ڵکانێک له رۆژهه‌ڵات و رۆژئاوا؛ دێبرا یه‌کێک ده‌بێ له‌وانه، هه‌ر هیچ نه‌بێ له‌به‌ر وێنه جوانه‌کانی). دوو ساڵ له‌مه‌وپێش شا جوانی ئه‌م شاره‌بوو. (من ئه‌و ده‌م بۆ نه‌گبه‌تی له کوردوستان بووم له‌به‌ر بێکاره‌بایی و گه‌رمادا وه‌ک گه‌ماڵ ئار‌‌قه‌م ده‌رئه‌دا). ساڵێ پێش ئهوه له ڤه‌له‌نتاینا من کارتێکم به دیاری داپێی به شه‌رمه‌وه به ده‌ستوخه‌ته ناشیرینه‌که‌م له پشته‌وه‌یم نووسی: دێبرا تۆ شۆخ و شه‌نگی. هه‌رچه‌نده ئه‌و حه‌زی له‌من بوو به‌ڵام من هه‌رگیز بروام نه‌کرد. ئه‌و کچه جوانه بۆچی حه‌زی له‌‌منه خۆشێت نه‌بووه.
ئه‌مرۆ من خۆێندنم ته‌واوکرد. خوێندنێک که یه‌ک به یه‌ک رۆژه‌کانیم خۆشویست. به‌ده‌گمه‌ن نه‌بێ له وانه‌یه دوانه‌‌که‌وتم. هه‌ر ده‌ڵێی دوێنێیه چوار ساڵ له‌مه‌وبه‌ر به شه‌رمه‌وه ده‌رۆشتم بۆ زانکۆ بۆ ئه‌وه‌ی کاروباری ده‌ستپێکردنی خوێندن ده‌ستپێبکه‌م. یه‌که‌م رۆژ هه‌تا ده‌رگاکه رۆشتم، ته‌ماشایه‌کم کرد و گه‌رامه‌وه، بیرم بۆ زانکۆکانی خۆمان چوو له کوردوستان که به ته‌لبه‌ند و شورته ده‌وره‌دراون. من له پۆله‌که‌مانا که په‌نجاوچوار که‌س بووین، ته‌نها بیانی بووم له نێو هه‌موو ئه‌وانی تردا. له زانکۆدا ته‌نها کوردبووم. سه‌رباری ئهوه ته‌نها رۆژێک چیه هه‌ستم نه‌کرد که بیانیم. که له سلێمانی له سه‌ره‌تایی نه‌وه‌ده‌کان ئه‌مخوێند هه‌موو رۆژێ هه‌ستم ئه‌کرد که لادێیم. کچه‌کان وه‌‌ها هه‌ڵسوکه‌وتیان له‌گه‌ڵاکردم که هه‌ستبکه‌م قۆزم، کوره‌کان وا مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵاکردم که هه‌ستبکه‌م پڕم له زانیاری، مامۆستاکان له سه‌رووی هه‌مویانه‌‌وه ئه‌و بروایه‌یان پێبه‌خشیم که بتوانم به‌ده‌نگی به‌رز بیرکه‌‌مه‌‌وه. من هه‌موو رۆژهکانی زانکۆم خۆشئه‌وێت. من لهوێ خه‌ڵکانێک بوونه هاوه‌ڵم که هه‌تا گۆری مه‌رگ هاورێمن.
ئیتر له‌مه‌ولا من نه قوتابیم و نه خوێندکار. چی دی کاتم نیه لهگهڵ تۆنی مۆرفیدا به سه‌عات قسه‌ی قۆر بکه‌م و قاقای پێکه‌نینم بگاته که‌شکه‌ڵای فه‌له‌ک. یان ناتوانم لهگهڵ جۆن ئۆسۆلۆڤاندا شه‌وێ تابه‌یانی له بارێکی تاریکا دانیشین باسی سیاسه‌ت و ئه‌مریکا بکه‌ین. یان تم، ئه‌و پیاوه ته‌مه‌ن شه‌ست ساڵه‌ی که پاش سی و پێنج ساڵ له به‌رێوبه‌رایه‌تی بانک هاته‌وه بۆ زانکۆ بۆ ئه‌وه‌ی ببێته هاورێی من و باسی سیاسه‌ت بکه‌ین. که بیر له تم و باوکم ئه‌که‌مه‌وه دڵم ته‌نگ ئه‌بێت.
من ئیتر له‌مه‌ولا ره‌نگه کاتم نه‌مێنێ هه‌تا گێژ گێژێ به بازاردا برۆم و له به‌رخۆمه‌وه ساتێ به کوردی له‌پڕ به عه‌ره‌بی ئینجا به ئینگلیزی یان به فارسی گۆرانی بێمانا بڵێم. ره‌نگه نه‌توانم له به‌رامبه‌ر باڵه‌خانه‌و دوکان و پارک و کچه ته‌نوره کورتاکانا به‌سه‌عات بیر له فه‌لسه‌فه بکه‌مه‌‌وه. نه‌توانم ئه‌و هه‌موو کاته له دوکانی کتێب فرۆشه‌کانا به‌سه‌ربه‌رم. کتێبخانه مزگه‌وتی منه. له‌مرۆ به‌دواوه به‌یانیان زوو له گرده‌که نارۆمه خواره‌وه، به پرده‌که‌دا ناپه‌رمه‌وه، به قه‌راخ روباره‌که‌دا نارۆم. بیر له‌وه ئه‌که‌مه‌وه سه‌یاره‌یه کۆن بکرم هه‌تا پێی بچم بۆ ئیش. هاوسه‌ره‌که‌م رقی له سه‌یاره‌یه. باشبوو ئه‌گه‌ر کچێ کوردم، وه‌ک یه‌کێک له‌وانه‌ی سلێمانی، بهێنایه ئه‌وا هه‌ر دوای ووشک بوونه‌وه‌ی خه‌نه‌ی بوکێنی ناوله‌پی داوای بی ئێم ده‌بلیوی لێئه‌کردم.
من لێره له مه‌نفادا ئه‌ژیم. هه‌موو جێگایه بۆ من مه‌نفایه. ره‌نگه ئێره له هه‌موو جێگایه‌ک که‌متر مه‌نفا بێت. که یاره‌که‌م باسی ئیتالیام بۆئه‌کات له هه‌موو شتێ زیاتر باسی ژور‌‌ه‌که‌یم بۆئه‌کات. به‌ڵام من له‌کوردوستان ژورم نیه. من هه‌رگیز لهوێ ژوری تایبه‌تی خۆم نه‌بووه. من هه‌رگیز تایبه‌ت نهبووم. کێ تایبه‌ته. هه‌موومان بهتهنیشت یه‌که‌وه هاوینان له سه‌ربان له ژێر ئه‌ستێره‌دا ده‌نوین.
ساڵانێکی زۆر که به‌شه‌قامه‌کانی ئه‌م شاره‌دا ده‌رۆیشتم هه‌میشه بیرم له کتێبه‌کانم ئه‌کرده‌وه له ماڵ. ئه‌و کتێبانه‌ی که یاده‌وه‌ری زۆرم له گه‌ڵیانا هه‌بوو. هه‌ندێکیانم به فێڵ و ته‌ڵه‌که له رێبینی ئه‌حمه‌د هه‌ردی وه‌رگرت و هه‌رگیز بۆم نه‌گه‌رانه‌وه. له‌‌بیرمه تازه خه‌تم دابوو، خۆم زۆر به شت ئه‌زانی، بێئه‌وه‌ی لاپه‌ره‌یه‌کم له کتێبێکی فۆکۆ خوێندبێته‌وه، وه‌ک زۆربه‌ی رۆشنبیرانی کورد، هه‌میشه ناوی فۆکۆم ده‌هێنا. رۆژێکی گه‌رمای هاوین من و حه‌مه گۆپاڵه ( حه‌مه شیوعی بوو، خۆی له‌من به رۆشنبیرتر ئه‌زانی، له رۆژنامهی رێگای کوردوستان بابه‌تی ده‌رباره‌ی مافی ئافره‌ت ده‌نووسی، هه‌میشه خه‌ریکی نینۆک خواردن بوو، ئه‌و زه‌مانه له ده‌ربه‌ندیخان شیوعی بوون خۆش بوو، چونکه شیوعیه‌کان کچی جوانیان هه‌بوو، وه‌ک هه‌موو رۆشنبیرێکی حیزبی تا بڵێی تاریکبین بوو، هه‌ر حیزب وه‌کو رابیته‌ی ئیسلامی ژنێکیان بۆ دۆزیه‌وه). چوین بۆ مال رێبین ئه‌وه‌نده ناوی فۆکۆمان هێنا تا رێبین بردینیه کتێبخانهکهی له سه‌ره‌وه کۆمه‌ڵی کتێبی داپێمان.
رۆژهکانی زانکۆ زوو تێپه‌رین. له مه‌نفا کات یان خێرا ده‌روا یان هه‌ر ناروا. هه‌موو رۆژێک به‌شێکی هاکه‌زاییه‌و به‌شێکی نوێ. هێلکه‌و رۆن خواردنی به‌یانیان، خۆشتن، کاره‌بای به‌رده‌وام، بۆن له خۆدان، ماچکردنی هاوسه‌ره‌که‌ت، به‌ستنی قه‌یتانی پێلاو، ووشککردنه‌وه‌ی قژ، ناردنی نامه به مۆبایل، بیرکردنه‌وه له کوردوستان، تور‌‌بوون له به ناو سیاسه‌تمه‌داره کورده‌کان، چون بۆ ژێرخانی کتێبخانهکهی زانکۆ بۆ ئینته‌رنێت، خوێندنهوهی رۆژنامه کوردی و ئینگلیزی و عه‌ره‌بیه‌کان، ناردنی نامه به ئیمه‌یل، خوێندنهوهی ئیمه‌یل، شۆربا خواردن له نیوه‌ردا، کرینی گاردیان له زانکۆ، چوون بۆ ئاوده‌ست، چون بۆ کتێبخانه، سڵاو له کچ، ئه‌گه ئه‌مانه رۆتینن ئه‌وا هه‌ندێ رۆژ هه‌یه له پڕ بیرێکی نوێت بۆدێت، بیرێ ده‌رباره‌ی نووسین، ده‌رباره‌ی خواردن دروستکردن، نوسین و چێشت لێنان و نوستن لهگهڵ ئافره‌تا سێ دیووی یه‌ک دراون!!! یان به رێکه‌وت رێت ده‌که‌وێته کتێبێکی هه‌رزان و پڕ به بایه‌خ له یه‌کێک له کتێبخانه ده‌ستی دووه‌کانی شاردا، یان ره‌نگه ژماره‌ی نوێی گۆڤاری له‌نده‌ن بووک ریڤیوو نووسینێکی پڕ له‌زه‌تی تیابێت، یان نیورکه‌‌ر کورته‌چێرۆکێکی ئه‌لسکه‌‌نده‌ر هه‌یمن بڵاوکاته‌وه، یان نیورک بووک ریڤیوو ووتارێکی جوان ده‌رباره‌ی سیاسه‌تی ئه‌مریکی بنووسێ یان بیرۆکه‌ی چیرۆکی بێت به خه‌یاڵتا یان ده‌قه شیعرێکی ناسک ده‌رباره‌ی عه‌شق یان غوربه‌ت یان له پڕ بتوانی ده‌ستکه‌یته خوێندنهوهی یولیوسێس.
من دڵخۆشم که لێره‌م. له کوردوستان بومایه جگه له سه‌گێکی پیس هیچی تر نهبووم. من له باوانه کورده‌‌‌کانمه‌وه جوتێ چاوی قاوه‌یی و که‌لله سه‌رێ زلله‌و پانم بۆ ماوه‌ته‌وه. کۆمه‌ڵی بیرورای بێکهڵک و کانیه له خۆشه‌ویستی پاک. من نازانم بۆچی هه‌ستئه‌که‌م له مه‌نفام. من لێره بۆ یه‌که‌مجار وه‌ک هاووڵاتیه‌ک مامه‌ڵه کرام. بیرم دێ له نه‌وه‌ده‌کان دوای سی و یه‌کی ئاب که له تورکیاوه سنوورداش کرام پارتی؛ که حیزبێکی دیموکراتخوازی کوردوستانه!!! لهگهڵ سه‌‌گێکا به‌ندیانکردم. به‌ڵام هێشتاکه زۆربه‌ی خه‌و‌نه‌کانم له کوردوستانن. ره‌نگه ته‌نها له‌به‌رئه‌وه چونکه خه‌ونی ترسناکن.
په‌یوه‌ندیه‌کی سه‌یر و سه‌مه‌ره هه‌یه له نێوان نووستن و مه‌نفادا. له‌م دوایه‌نه‌دا رۆژنامهی نیویورک تایمز له عه‌باسی کیارۆسته‌می پرسی بۆچی ئێران جێناهێڵی، وه‌ک زۆربه‌ی ئه‌وانی تر، خۆ لهوێ رێگه‌ناده‌ن که‌س ته‌ماشای فلیمه‌کانت بکات، گه‌ر که‌سێک بیه‌وێ ده‌بێ به دزیه‌وه له بازاری ره‌ش به دی ڤی دی بیکرێ. عه‌باس له وه‌ڵام ووتی؛ چونکه ته‌نها له ژوره‌که‌ما له تاران ده‌توانم به باشی بنووم. نووستن یه‌کێکه له کێشه گه‌وره‌کانی په‌نابه‌ران، هه‌میشه له کاری وه‌رگێرانه‌که‌م په‌نابه‌ره کورد و عه‌ره‌به‌کان بۆڵه بۆڵی ئه‌وه‌یانه که شه‌وانه خه‌و ناچێته چاویان.
چوار ساڵی رابووردوو زۆرم ده‌رباره‌ی لیبرالیزم، مارکسیزم، که‌پیتالیزم، زۆر یزمی تر خوێند. زۆر کتێبم خوێنده‌وه، له زۆر کۆردا ئامه‌ده‌بووم، له رێی زانکۆوه له په‌رله‌مانی یه‌کێتی ئه‌وروپادا ئاماده‌بووم، له کۆبونه‌وه‌ی ناتۆ، لهگهڵ سه‌رۆک وه‌زیرانی لۆکسۆمبۆرگ. ده‌رباره‌ی سیسته‌می گه‌لێک ووڵاتی دونیا وانه‌م وه‌رگرت، کۆرسێکی تایبه‌تم وه‌رگرت ده‌رباره‌ی چین، کۆرسێ ده‌رباره‌ی ئه‌فریقا، کۆرسێ ده‌رباره‌ی ئه‌مریکا. له نێوان ئه‌مانه‌دا ئازادانه بیرمکرده‌وه ململانێم له گه‌ڵ مامۆستاکانما کرد، هه‌موویان له هه‌موو کوردێک زیاتر رێزیانگرتم، گوێیان لێگرتم، فێریانکردم چۆن خۆم له‌و نه‌رێته عه‌ره‌بیه پاککه‌مه‌وه که به‌سه‌ر که‌لتوری ئێمه‌دا زاڵه؛ که‌لتوری قسه‌ی زل، هاوارکردن، ماستاوکردن یان جنێودان. فێربووم که هیچ شتێ ره‌ش و سپی نیه.
ئه‌م شاره ووڵاتی منه. که هاتم بۆ ئێره هه‌ر هێنده ئینگلیزیم ئه‌زانی که بڵێم وه‌ت ئز یور نه‌یم. مای نه‌یم ئز، هه‌ندێ وورده دێری بێکه‌ڵکی تر. ساڵانێکی زۆر له‌سه‌ر کورسیه ره‌قه‌کانی قوتابخانه‌کانی کوردوستان وانهی زمانی ئینگلیزیم خوێند، خه‌تای من نه‌بوو، سیسته‌م و مامۆستاکانیش تابڵێی بێکهڵک بوون. به‌ینی خۆمان بێت چی به‌که‌‌ڵک دێت له‌و وێرانه‌‌یه. ئه‌مساڵ پاش جه‌ژنه‌کانی کریسمس لهگهڵ تێد بایاکینیدا وانهی سیاسه‌تی ئه‌فریقیم خوێند، ئه‌و کیشوه‌ره‌ی که له‌به‌ر پاشماوه‌ی کۆڵۆنیالیزم و ئه‌و دونیابینی و عه‌قڵیه‌ته پوچه‌ڵ و گه‌نده‌ڵانه‌‌ی سه‌رده‌می فیودالیزم هه‌رگیز نه‌یانتوانی کۆمه‌ڵگایه‌کی خۆشگوزه‌ران بۆخۆیان پێکه‌وه‌نێن. که له وانه‌کاند گوێم له تێد ده‌گرت بیرم بۆ کوردوستان ئه‌چوو. ئێمه زۆر به‌روون ئاشکرا به‌ره‌و هه‌مان تراژیدیا ئه‌چین. کۆمه‌ڵی چین توێژ هه‌ن له کوردوستان؛ دار، به‌رد، خۆڵ، لم، چۆله‌که، ئاو، هه‌وا، ژن، پیاو، کچ، قه‌یره، مناڵ، قمقمۆکه به‌کورتی هه‌موو گیانله‌به‌رێ، هه‌موو مرۆڤێ، هه‌موو تنۆکێ نه‌وت، خوێن، له‌و ده‌ڤه‌ره به موڵکی خۆیان ئه‌زانن. ئه‌وان خۆیان ده‌وڵه‌تن ده‌وڵه‌ت ئه‌وانه. ئه‌مه له مێژوودا بێوێنه نیه، لویسی چوارده ده‌یوت من ده‌وڵه‌تم. له سه‌رده‌می سه‌رۆکی پێشودا هاواریان ده‌کرد: اذا قال صدام قال العراق.
مه‌نفا برینه، برینێکه هه‌رگیز سارێژ نابێ. ئه‌م برینه له ئه‌نجامی وه‌ئاگا هاتنه‌وه‌وه‌ی رۆح یان ده‌رون دێت له ده‌ره‌وه‌ی جێگای خۆی. ژیان له‌گه‌ل ئه‌م برینه‌دا ژیانێکی عاشقانه‌یه، عه‌شق هه‌میشه تێکه‌له‌یه‌که له ئازار و خۆشی. من تازه له مه‌نفا نه‌بێ هه‌ڵناکه‌م. بێبیرکردنه‌وه‌ش له کوردوستان له دایکم خه‌و ناچێته چاوم.
ده‌بێ هه‌ر رۆژێک بێت له رۆژه‌کان، له رۆژهکانی هه‌‌فته، رۆژهکانی مانگ، رۆژهکانی ساڵ؛ هه‌موو رۆژهکانی وه‌ک یه‌کن، هیچ رۆژێکی مه‌نفا له‌یه‌کتر ناچێت. ئه‌گه‌ر چی ره‌نگه شته‌کان دووباره‌ببنه‌وه به‌ڵام هه‌میشه هه‌سته‌کان جودان. به‌ڵام ئه‌مرۆ رۆژێکی تایبه‌ته. رۆژێکه ره‌نگه جارێکی تر من دێبرا بارێت نه‌بینمه‌وه. دێبرا باریت و قژه زه‌ر‌ده‌که‌ی، چاوه شینه‌کانی، قه‌ده باریک و باڵا چناریه‌که‌ی. یان هیچ نه‌بێ هه‌رگیز بهتهنیشت یه‌که‌وه دانه‌نیشین، یان جارێکی تر رێناکه‌‌وێ پێکه‌‌وه پرۆژ‌‌یه ئاماده‌که‌ین بۆ وانهی کارگێری ده‌رباره‌ی شوکولاته. دێبرا ره‌نگه ببێته که‌سێکی ناسراو. (من پرۆژه‌ی کتێبێک له مێشکمایه بۆ نووسینی پرۆفایلی خه‌ڵکانێک له رۆژهه‌ڵات و رۆژئاوا؛ دێبرا یه‌کێک ده‌بێ له‌وانه، هه‌ر هیچ نه‌بێ له‌به‌ر وێنه جوانه‌کانی). دوو ساڵ له‌مه‌وپێش شا جوانی ئه‌م شاره‌بوو. (من ئه‌و ده‌م بۆ نه‌گبه‌تی له کوردوستان بووم له‌به‌ر بێکاره‌بایی و گه‌رمادا وه‌ک گه‌ماڵ ئار‌‌قه‌م ده‌رئه‌دا). ساڵێ پێش ئهوه له ڤه‌له‌نتاینا من کارتێکم به دیاری داپێی به شه‌رمه‌وه به ده‌ستوخه‌ته ناشیرینه‌که‌م له پشته‌وه‌یم نووسی: دێبرا تۆ شۆخ و شه‌نگی. هه‌رچه‌نده ئه‌و حه‌زی له‌من بوو به‌ڵام من هه‌رگیز بروام نه‌کرد. ئه‌و کچه جوانه بۆچی حه‌زی له‌‌منه خۆشێت نه‌بووه.
ئه‌مرۆ من خۆێندنم ته‌واوکرد. خوێندنێک که یه‌ک به یه‌ک رۆژه‌کانیم خۆشویست. به‌ده‌گمه‌ن نه‌بێ له وانه‌یه دوانه‌‌که‌وتم. هه‌ر ده‌ڵێی دوێنێیه چوار ساڵ له‌مه‌وبه‌ر به شه‌رمه‌وه ده‌رۆشتم بۆ زانکۆ بۆ ئه‌وه‌ی کاروباری ده‌ستپێکردنی خوێندن ده‌ستپێبکه‌م. یه‌که‌م رۆژ هه‌تا ده‌رگاکه رۆشتم، ته‌ماشایه‌کم کرد و گه‌رامه‌وه، بیرم بۆ زانکۆکانی خۆمان چوو له کوردوستان که به ته‌لبه‌ند و شورته ده‌وره‌دراون. من له پۆله‌که‌مانا که په‌نجاوچوار که‌س بووین، ته‌نها بیانی بووم له نێو هه‌موو ئه‌وانی تردا. له زانکۆدا ته‌نها کوردبووم. سه‌رباری ئهوه ته‌نها رۆژێک چیه هه‌ستم نه‌کرد که بیانیم. که له سلێمانی له سه‌ره‌تایی نه‌وه‌ده‌کان ئه‌مخوێند هه‌موو رۆژێ هه‌ستم ئه‌کرد که لادێیم. کچه‌کان وه‌‌ها هه‌ڵسوکه‌وتیان له‌گه‌ڵاکردم که هه‌ستبکه‌م قۆزم، کوره‌کان وا مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵاکردم که هه‌ستبکه‌م پڕم له زانیاری، مامۆستاکان له سه‌رووی هه‌مویانه‌‌وه ئه‌و بروایه‌یان پێبه‌خشیم که بتوانم به‌ده‌نگی به‌رز بیرکه‌‌مه‌‌وه. من هه‌موو رۆژهکانی زانکۆم خۆشئه‌وێت. من لهوێ خه‌ڵکانێک بوونه هاوه‌ڵم که هه‌تا گۆری مه‌رگ هاورێمن.
ئیتر له‌مه‌ولا من نه قوتابیم و نه خوێندکار. چی دی کاتم نیه لهگهڵ تۆنی مۆرفیدا به سه‌عات قسه‌ی قۆر بکه‌م و قاقای پێکه‌نینم بگاته که‌شکه‌ڵای فه‌له‌ک. یان ناتوانم لهگهڵ جۆن ئۆسۆلۆڤاندا شه‌وێ تابه‌یانی له بارێکی تاریکا دانیشین باسی سیاسه‌ت و ئه‌مریکا بکه‌ین. یان تم، ئه‌و پیاوه ته‌مه‌ن شه‌ست ساڵه‌ی که پاش سی و پێنج ساڵ له به‌رێوبه‌رایه‌تی بانک هاته‌وه بۆ زانکۆ بۆ ئه‌وه‌ی ببێته هاورێی من و باسی سیاسه‌ت بکه‌ین. که بیر له تم و باوکم ئه‌که‌مه‌وه دڵم ته‌نگ ئه‌بێت.
من ئیتر له‌مه‌ولا ره‌نگه کاتم نه‌مێنێ هه‌تا گێژ گێژێ به بازاردا برۆم و له به‌رخۆمه‌وه ساتێ به کوردی له‌پڕ به عه‌ره‌بی ئینجا به ئینگلیزی یان به فارسی گۆرانی بێمانا بڵێم. ره‌نگه نه‌توانم له به‌رامبه‌ر باڵه‌خانه‌و دوکان و پارک و کچه ته‌نوره کورتاکانا به‌سه‌عات بیر له فه‌لسه‌فه بکه‌مه‌‌وه. نه‌توانم ئه‌و هه‌موو کاته له دوکانی کتێب فرۆشه‌کانا به‌سه‌ربه‌رم. کتێبخانه مزگه‌وتی منه. له‌مرۆ به‌دواوه به‌یانیان زوو له گرده‌که نارۆمه خواره‌وه، به پرده‌که‌دا ناپه‌رمه‌وه، به قه‌راخ روباره‌که‌دا نارۆم. بیر له‌وه ئه‌که‌مه‌وه سه‌یاره‌یه کۆن بکرم هه‌تا پێی بچم بۆ ئیش. هاوسه‌ره‌که‌م رقی له سه‌یاره‌یه. باشبوو ئه‌گه‌ر کچێ کوردم، وه‌ک یه‌کێک له‌وانه‌ی سلێمانی، بهێنایه ئه‌وا هه‌ر دوای ووشک بوونه‌وه‌ی خه‌نه‌ی بوکێنی ناوله‌پی داوای بی ئێم ده‌بلیوی لێئه‌کردم.
من لێره له مه‌نفادا ئه‌ژیم. هه‌موو جێگایه بۆ من مه‌نفایه. ره‌نگه ئێره له هه‌موو جێگایه‌ک که‌متر مه‌نفا بێت. که یاره‌که‌م باسی ئیتالیام بۆئه‌کات له هه‌موو شتێ زیاتر باسی ژور‌‌ه‌که‌یم بۆئه‌کات. به‌ڵام من له‌کوردوستان ژورم نیه. من هه‌رگیز لهوێ ژوری تایبه‌تی خۆم نه‌بووه. من هه‌رگیز تایبه‌ت نهبووم. کێ تایبه‌ته. هه‌موومان بهتهنیشت یه‌که‌وه هاوینان له سه‌ربان له ژێر ئه‌ستێره‌دا ده‌نوین.
ساڵانێکی زۆر که به‌شه‌قامه‌کانی ئه‌م شاره‌دا ده‌رۆیشتم هه‌میشه بیرم له کتێبه‌کانم ئه‌کرده‌وه له ماڵ. ئه‌و کتێبانه‌ی که یاده‌وه‌ری زۆرم له گه‌ڵیانا هه‌بوو. هه‌ندێکیانم به فێڵ و ته‌ڵه‌که له رێبینی ئه‌حمه‌د هه‌ردی وه‌رگرت و هه‌رگیز بۆم نه‌گه‌رانه‌وه. له‌‌بیرمه تازه خه‌تم دابوو، خۆم زۆر به شت ئه‌زانی، بێئه‌وه‌ی لاپه‌ره‌یه‌کم له کتێبێکی فۆکۆ خوێندبێته‌وه، وه‌ک زۆربه‌ی رۆشنبیرانی کورد، هه‌میشه ناوی فۆکۆم ده‌هێنا. رۆژێکی گه‌رمای هاوین من و حه‌مه گۆپاڵه ( حه‌مه شیوعی بوو، خۆی له‌من به رۆشنبیرتر ئه‌زانی، له رۆژنامهی رێگای کوردوستان بابه‌تی ده‌رباره‌ی مافی ئافره‌ت ده‌نووسی، هه‌میشه خه‌ریکی نینۆک خواردن بوو، ئه‌و زه‌مانه له ده‌ربه‌ندیخان شیوعی بوون خۆش بوو، چونکه شیوعیه‌کان کچی جوانیان هه‌بوو، وه‌ک هه‌موو رۆشنبیرێکی حیزبی تا بڵێی تاریکبین بوو، هه‌ر حیزب وه‌کو رابیته‌ی ئیسلامی ژنێکیان بۆ دۆزیه‌وه). چوین بۆ مال رێبین ئه‌وه‌نده ناوی فۆکۆمان هێنا تا رێبین بردینیه کتێبخانهکهی له سه‌ره‌وه کۆمه‌ڵی کتێبی داپێمان.
رۆژهکانی زانکۆ زوو تێپه‌رین. له مه‌نفا کات یان خێرا ده‌روا یان هه‌ر ناروا. هه‌موو رۆژێک به‌شێکی هاکه‌زاییه‌و به‌شێکی نوێ. هێلکه‌و رۆن خواردنی به‌یانیان، خۆشتن، کاره‌بای به‌رده‌وام، بۆن له خۆدان، ماچکردنی هاوسه‌ره‌که‌ت، به‌ستنی قه‌یتانی پێلاو، ووشککردنه‌وه‌ی قژ، ناردنی نامه به مۆبایل، بیرکردنه‌وه له کوردوستان، تور‌‌بوون له به ناو سیاسه‌تمه‌داره کورده‌کان، چون بۆ ژێرخانی کتێبخانهکهی زانکۆ بۆ ئینته‌رنێت، خوێندنهوهی رۆژنامه کوردی و ئینگلیزی و عه‌ره‌بیه‌کان، ناردنی نامه به ئیمه‌یل، خوێندنهوهی ئیمه‌یل، شۆربا خواردن له نیوه‌ردا، کرینی گاردیان له زانکۆ، چوون بۆ ئاوده‌ست، چون بۆ کتێبخانه، سڵاو له کچ، ئه‌گه ئه‌مانه رۆتینن ئه‌وا هه‌ندێ رۆژ هه‌یه له پڕ بیرێکی نوێت بۆدێت، بیرێ ده‌رباره‌ی نووسین، ده‌رباره‌ی خواردن دروستکردن، نوسین و چێشت لێنان و نوستن لهگهڵ ئافره‌تا سێ دیووی یه‌ک دراون!!! یان به رێکه‌وت رێت ده‌که‌وێته کتێبێکی هه‌رزان و پڕ به بایه‌خ له یه‌کێک له کتێبخانه ده‌ستی دووه‌کانی شاردا، یان ره‌نگه ژماره‌ی نوێی گۆڤاری له‌نده‌ن بووک ریڤیوو نووسینێکی پڕ له‌زه‌تی تیابێت، یان نیورکه‌‌ر کورته‌چێرۆکێکی ئه‌لسکه‌‌نده‌ر هه‌یمن بڵاوکاته‌وه، یان نیورک بووک ریڤیوو ووتارێکی جوان ده‌رباره‌ی سیاسه‌تی ئه‌مریکی بنووسێ یان بیرۆکه‌ی چیرۆکی بێت به خه‌یاڵتا یان ده‌قه شیعرێکی ناسک ده‌رباره‌ی عه‌شق یان غوربه‌ت یان له پڕ بتوانی ده‌ستکه‌یته خوێندنهوهی یولیوسێس.
من دڵخۆشم که لێره‌م. له کوردوستان بومایه جگه له سه‌گێکی پیس هیچی تر نهبووم. من له باوانه کورده‌‌‌کانمه‌وه جوتێ چاوی قاوه‌یی و که‌لله سه‌رێ زلله‌و پانم بۆ ماوه‌ته‌وه. کۆمه‌ڵی بیرورای بێکهڵک و کانیه له خۆشه‌ویستی پاک. من نازانم بۆچی هه‌ستئه‌که‌م له مه‌نفام. من لێره بۆ یه‌که‌مجار وه‌ک هاووڵاتیه‌ک مامه‌ڵه کرام. بیرم دێ له نه‌وه‌ده‌کان دوای سی و یه‌کی ئاب که له تورکیاوه سنوورداش کرام پارتی؛ که حیزبێکی دیموکراتخوازی کوردوستانه!!! لهگهڵ سه‌‌گێکا به‌ندیانکردم. به‌ڵام هێشتاکه زۆربه‌ی خه‌و‌نه‌کانم له کوردوستانن. ره‌نگه ته‌نها له‌به‌رئه‌وه چونکه خه‌ونی ترسناکن.
په‌یوه‌ندیه‌کی سه‌یر و سه‌مه‌ره هه‌یه له نێوان نووستن و مه‌نفادا. له‌م دوایه‌نه‌دا رۆژنامهی نیویورک تایمز له عه‌باسی کیارۆسته‌می پرسی بۆچی ئێران جێناهێڵی، وه‌ک زۆربه‌ی ئه‌وانی تر، خۆ لهوێ رێگه‌ناده‌ن که‌س ته‌ماشای فلیمه‌کانت بکات، گه‌ر که‌سێک بیه‌وێ ده‌بێ به دزیه‌وه له بازاری ره‌ش به دی ڤی دی بیکرێ. عه‌باس له وه‌ڵام ووتی؛ چونکه ته‌نها له ژوره‌که‌ما له تاران ده‌توانم به باشی بنووم. نووستن یه‌کێکه له کێشه گه‌وره‌کانی په‌نابه‌ران، هه‌میشه له کاری وه‌رگێرانه‌که‌م په‌نابه‌ره کورد و عه‌ره‌به‌کان بۆڵه بۆڵی ئه‌وه‌یانه که شه‌وانه خه‌و ناچێته چاویان.
چوار ساڵی رابووردوو زۆرم ده‌رباره‌ی لیبرالیزم، مارکسیزم، که‌پیتالیزم، زۆر یزمی تر خوێند. زۆر کتێبم خوێنده‌وه، له زۆر کۆردا ئامه‌ده‌بووم، له رێی زانکۆوه له په‌رله‌مانی یه‌کێتی ئه‌وروپادا ئاماده‌بووم، له کۆبونه‌وه‌ی ناتۆ، لهگهڵ سه‌رۆک وه‌زیرانی لۆکسۆمبۆرگ. ده‌رباره‌ی سیسته‌می گه‌لێک ووڵاتی دونیا وانه‌م وه‌رگرت، کۆرسێکی تایبه‌تم وه‌رگرت ده‌رباره‌ی چین، کۆرسێ ده‌رباره‌ی ئه‌فریقا، کۆرسێ ده‌رباره‌ی ئه‌مریکا. له نێوان ئه‌مانه‌دا ئازادانه بیرمکرده‌وه ململانێم له گه‌ڵ مامۆستاکانما کرد، هه‌موویان له هه‌موو کوردێک زیاتر رێزیانگرتم، گوێیان لێگرتم، فێریانکردم چۆن خۆم له‌و نه‌رێته عه‌ره‌بیه پاککه‌مه‌وه که به‌سه‌ر که‌لتوری ئێمه‌دا زاڵه؛ که‌لتوری قسه‌ی زل، هاوارکردن، ماستاوکردن یان جنێودان. فێربووم که هیچ شتێ ره‌ش و سپی نیه.
ئه‌م شاره ووڵاتی منه. که هاتم بۆ ئێره هه‌ر هێنده ئینگلیزیم ئه‌زانی که بڵێم وه‌ت ئز یور نه‌یم. مای نه‌یم ئز، هه‌ندێ وورده دێری بێکه‌ڵکی تر. ساڵانێکی زۆر له‌سه‌ر کورسیه ره‌قه‌کانی قوتابخانه‌کانی کوردوستان وانهی زمانی ئینگلیزیم خوێند، خه‌تای من نه‌بوو، سیسته‌م و مامۆستاکانیش تابڵێی بێکهڵک بوون. به‌ینی خۆمان بێت چی به‌که‌‌ڵک دێت له‌و وێرانه‌‌یه. ئه‌مساڵ پاش جه‌ژنه‌کانی کریسمس لهگهڵ تێد بایاکینیدا وانهی سیاسه‌تی ئه‌فریقیم خوێند، ئه‌و کیشوه‌ره‌ی که له‌به‌ر پاشماوه‌ی کۆڵۆنیالیزم و ئه‌و دونیابینی و عه‌قڵیه‌ته پوچه‌ڵ و گه‌نده‌ڵانه‌‌ی سه‌رده‌می فیودالیزم هه‌رگیز نه‌یانتوانی کۆمه‌ڵگایه‌کی خۆشگوزه‌ران بۆخۆیان پێکه‌وه‌نێن. که له وانه‌کاند گوێم له تێد ده‌گرت بیرم بۆ کوردوستان ئه‌چوو. ئێمه زۆر به‌روون ئاشکرا به‌ره‌و هه‌مان تراژیدیا ئه‌چین. کۆمه‌ڵی چین توێژ هه‌ن له کوردوستان؛ دار، به‌رد، خۆڵ، لم، چۆله‌که، ئاو، هه‌وا، ژن، پیاو، کچ، قه‌یره، مناڵ، قمقمۆکه به‌کورتی هه‌موو گیانله‌به‌رێ، هه‌موو مرۆڤێ، هه‌موو تنۆکێ نه‌وت، خوێن، له‌و ده‌ڤه‌ره به موڵکی خۆیان ئه‌زانن. ئه‌وان خۆیان ده‌وڵه‌تن ده‌وڵه‌ت ئه‌وانه. ئه‌مه له مێژوودا بێوێنه نیه، لویسی چوارده ده‌یوت من ده‌وڵه‌تم. له سه‌رده‌می سه‌رۆکی پێشودا هاواریان ده‌کرد: اذا قال صدام قال العراق.
مه‌نفا برینه، برینێکه هه‌رگیز سارێژ نابێ. ئه‌م برینه له ئه‌نجامی وه‌ئاگا هاتنه‌وه‌وه‌ی رۆح یان ده‌رون دێت له ده‌ره‌وه‌ی جێگای خۆی. ژیان له‌گه‌ل ئه‌م برینه‌دا ژیانێکی عاشقانه‌یه، عه‌شق هه‌میشه تێکه‌له‌یه‌که له ئازار و خۆشی. من تازه له مه‌نفا نه‌بێ هه‌ڵناکه‌م. بێبیرکردنه‌وه‌ش له کوردوستان له دایکم خه‌و ناچێته چاوم.
No comments:
Post a Comment